Viết bởi Đại kiện tướng Jerry Meyers
- Lịch sử:
Cờ vua là một trò chơi chiến thuật cổ điển, được phát minh ra từ hơn 1500 năm trước tại Ấn Độ. Truyền thuyết cho rằng người trị vì Ấn Độ lúc bấy giờ yêu cầu những nhà hiền triết của mình nghĩ ra một cách để dạy những đứa trẻ hoàng tộc trở thành những người suy nghĩ giỏi hơn và những vị tướng xuất sắc hơn ở trên chiến trường. Cờ vua vì thế mà được tạo nên. Trong thế kỷ khi mà cờ vua được phát minh ra, Cờ vua đã được lan rộng ra khắp mọi nước trên thế giới. Trong khi vô số những trò chơi khác chết dần chết mòn, Cờ vua vẫn tồn tại. Tại nước mỹ, Cờ vua đã nhận được sự chứng nhận của rất nhiều nhà giáo dục, từ Tổng thống Mỹ Benjamin Fraklin đến Tổng thư ký giáo dục Mỹ Terrell Bell. Tại miền Tây Pennsylvania, hơn 70 trường và hàng loạt các thư viện cung cấp các chương trình dạy cờ, phổ cập cho hàng ngàn học sinh mỗi năm.
- Lợi ích trong học tập:
Chúng tôi đem cờ vua đến trường học bởi vì chúng tôi tin rằng cờ vua trực tiếp góp phần trong việc cải thiện thành tích học tập. Cờ vua làm trẻ em thông minh hơn. Cờ vua làm được việc đó bằng cách dạy những kỹ năng sau:
- Tập trung (Focusing) – Trẻ em được dạy lợi ích của việc quan sát cẩn thận và tập trung. Nếu chúng không theo dõi kỹ những gì đang diễn ra trên bàn cờ, chúng sẽ không thể phản ứng lại, kể cả chúng có thông minh đến thế nào đi chăng nữa.
- Hình dung (Visualising) – Trẻ em được nhắc nhở phải hình dung những hệ quả của một hành động trước khi nó diễn ra. Chúng ta thật ra đang nâng cao khả năng hình dung của trẻ khi chúng ta yêu cầu trẻ đi cờ trong suy nghĩ của chúng trước, đầu tiên là một nước, sau đó là nhiều nước trước khi thật sự đi cờ.
- Suy nghĩ trước (Thinking Ahead) – Trẻ được dạy suy nghĩ trước rồi mới hành động . Chúng ta dạy trẻ tự hỏi rằng “Nếu mình làm việc này, thì việc gì sẽ xảy ra, rồi mình sẽ phản ứng như thế nào?”. Qua thời gian, Cờ vua giúp phát triển sự kiên nhẫn và chu đáo.
- Weighing Option (Đánh giá các sự lựa chọn) – Trẻ được dạy rằng chúng không cần làm điều đầu tiên hiện ra trong đầu chúng. Chúng học cách xác định những biện pháp thay thế và ưu điểm nhược điểm của nhiều hành động khác nhau.
- Phân tích cụ thể (Analyzing Concretely) – Trẻ học được cách đánh giá kết của của những hành động và trình tự cụ thể. Trình tự này giúp ta hay hại ta? Những quyết định trở nên chính xác hơn khi chúng được định hình từ logic, hơn là được định hình bởi tự phát.
- Suy nghĩ một cách trừu tượng (Thinking Abstractly) – Trẻ được dạy để bước lùi một bước khỏi chi tiết để nhìn bức tranh tổng thể. Chúng cũng học được cách sử dụng cách thức dùng trong trường hợp này trong một tình huống khác biệt nhưng liên quan khác.
- Lập kế hoạch (Planning) – Trẻ được dạy để xây dựng một mục tiêu đường dài hơn và từng bước một đạt được nó. Chúng cũng được dạy tầm quan trọng của việc đánh giá lại kế hoạch của chúng khi tình hình thay đổi.
- Tung hứng song song nhiều sự cân nhắc (Juggling Multiple Consideration Simultaneously) – Trẻ được khuyến khích không nên quá chìm đắm trong một sự cân nhắc nào mà phải cân nhắc nhiều yếu tố cùng lúc.
Nét đẹp của cờ vua trong vai trò một công cụ dạy học là việc nó kích thích trí não trẻ và giúp chúng phát triển những kỹ năng trên trong lúc vui chơi. Kết quả là, trẻ sẽ trở thành những người suy nghĩ chiến lược hơn, giải quyết vấn đề tốt hơn và độc lập hơn trong việc ra quyết định.
- Nghiên cứu về giáo dục
Những kết luận này đã được chứng thực bởi các nghiên cứu giáo dục. Các nghiên cứu đã được thực hiện tại các địa điểm khác nhau trên khắp Hoa Kỳ và Canada, cho thấy cờ vua giúp tăng điểm số các bài kiểm tra tiêu chuẩn cho cả đọc và toán. Một nghiên cứu trên một chương trình cờ vua quy mô lớn tại thành phố New York, trong đó có đến hơn 100 trường học và 3.000 trẻ em tham gia, cho thấy lớp đạt điểm cao hơn trong cả tiếng Anh và Toán đối với trẻ em tham gia cờ vua. Các nghiên cứu ở Houston, Texas và Bradford, Pennsylvania cho thấy cờ dẫn đến điểm số cao hơn trong chương trình thẩm định suy nghĩ chiến lược của Watson Glaser và các xét nghiệm tư duy sáng tạo của Torrance.
- Lợi ích xã hội:
Ở trường học, cờ vua thường phục vụ như một cây cầu, quy tụ các trẻ em ở các độ tuổi, chủng tộc và giới tính khác nhau trong một hoạt động tất cả họ có thể thưởng thức. Cờ vua giúp xây dựng tình bạn cá nhân và tinh thần đồng đội khi thi đấu dưới dạng đội nhóm. Cờ vua còn dạy trẻ em về tinh thần thể thao – làm thế nào để giành chiến thắng ân cần và không bỏ cuộc khi gặp phải thất bại.
Đối với trẻ em với các vấn đề về điều chỉnh hành vi, có rất nhiều ví dụ mà cờ đã dẫn tới việc tăng động lực, hành vi được cải thiện, hình ảnh bản thân tốt hơn, và thậm chí cải thiện sự chuyên cần. Cờ vua cung cấp một lối thoát tích cực xã hội, một hoạt động giải trí lành mạnh mà có thể dễ dàng học hỏi và vui chơi cho mọi lứa tuổi.
Tại sao cờ vua có tác động này?
Tại sao người chơi cờ vua đạt điểm số cao trong các bài kiểm tra tư duy sáng tạo của Torrance cũng như thẩm định tư duy chiến lược của Watson-Glaser? Tóm lại, có vẻ như là có ít nhất là bảy yếu tố quan trọng:
1) Cờ vua chứa tất cả các điểm mạnh.
2) Cờ vua cung cấp một số lượng lớn các vấn đề thực tiễn.
3) Cờ vua cung cấp ngay lập tức những hình phạt và phần thưởng cho việc giải quyết vấn đề.
4) Cờ vua tạo ra một mô hình hoặc hệ thống tư duy mà khi được sử dụng một cách trung thực sẽ nuôi dưỡng thành công. Các học sinh chơi cờ vua đã trở nên quen với việc tìm kiếm thêm nhiều lựa chọn thay thế khác nhau và, kết quả là họ đạt điểm số cao hơn trong sự lưu loát và độc đáo.
5) Cạnh tranh. Cạnh tranh thúc đẩy sự quan tâm, thúc đẩy sự tỉnh táo, thách thức tất cả các học sinh, và gợi lên những thành tích cao cấp nhất (Stephan, 1988).
6) Một môi trường học tập được tổ chức xung quanh trò chơi này có một ảnh hưởng tích cực về thái độ của sinh viên đối với học tập. Chiều hướng tình cảm này đóng vai trò như một người điều phối các thành tựu về nhận thức (Allen & Main, 1976). Chơi game theo hướng giảng dạy là một trong những công cụ động lực nhất các giáo viên giỏi. Trẻ em thích trò chơi. Cờ vua thúc đẩy họ trở thành người sẵn sàng giải quyết vấn đề và dành nhiều giờ lặng lẽ đắm mình trong tư duy logic. Những người trẻ tuổi này lại thường không thể ngồi yên cho mười lăm phút trong lớp học truyền thống.
7) Cờ vua cung cấp một loạt các vấn đề có chất lượng. Như Langen (1992) khẳng định: ” Trung bình trong cờ vua có tầm 70-90 vị trí mà các vấn đề phát sinh là vấn đề mới. Bối cảnh quen thuộc, chủ đề lặp lại, nhưng vị trí trò chơi thì không bao giờ trùng lặp. Điều này làm cho cờ vua trở thành phương thức luyện tập tốt cho bộ máy giải quyết vấn đề. “
